“Điểm dối lừa” có thể không phải là tác phẩm xuất sắc nhất của Dan Brown, nhưng đây là viên gạch quyết định của một trong những kiến trúc sư tài ba trong nền văn học hiện đại & để xây dựng lên một series Robert Langdon nổi tiếng.
Vẫn là mô-típ thường thấy ở các thể loại khoa học giả tưởng khi bắt đầu cốt truyện xoay quanh vấn đề vũ trụ và NASA khi tìm ra sự sống bên ngoài. Nhưng tác giả không đi theo lối mòn giải quyết các vấn đề vũ trụ mà xuyên suốt câu chuyện là đan xen các yếu tố chính trị và càng về cuối càng làm rõ hơn những mưu mô trong chính trường đầy khắc nghiệt ở Mỹ.
f00ca636659d090dc979295d2dee42fe
Không đơn giản là tập trung vào việc tìm ra sự thật đằng sau của nhân vật nữ chính Rachel Sexton, “Điểm dối lừa” còn cung cấp một lượng kiến thức đồ sộ trên nhiều lĩnh vực về địa chất, vũ trụ học, đại dương, y học. Ngòi bút mạch lạc trong ngôn từ, cùng mạch truyện nhanh chậm đúng chỗ, tác giả vẫn truyền tải đầy đủ những thông tin phức tạp sâu sắc, đơn giản nhưng không kéo dài lê thê mà bỏ rơi các khía cạnh còn lại.
Câu chuyện mở đầu với việc NASA tìm thấy tảng thiên thạch có sự sống ngoài Trái Đất dưới lớp băng tuyết ở Bắc Cực, song song đó là những âm mưu, chiêu trò chính trị phụ trợ giữa hai phe “Tổng Thống” và “Thượng nghị sĩ “ xoay quanh các vấn đề của NASA. Ngoài ra còn có sự nhúng tay của phía thứ ba mơ hồ vào phát kiến vĩ đại này nhằm đoạt được mưu cầu chính trị.
Để kết nối hai khía cạnh khoa học và chính trị, Dan Brown đã xây dựng nên hình ảnh nữ chính Rachel, chuyên viên tổng hợp tình báo của một cơ quan tình báo (NRO), được “Tổng Thống” giao phó việc đánh giá và tổng hợp phát hiện vĩ đại mới nhất của NASA. Bởi lẽ đó là lúc cô phát hiện ra những âm mưu không tưởng đứng sau bước tiến vĩ đại của loài người.
Xem thêm:
Thiên thần & ác quỷ: Khi khoa học & tôn giáo nên chung sống trong hòa bình
Pháo đài số: Bí mật đằng sau dãy mật mã
Nguồn cội: Câu trả lời khả dĩ cho cội rễ & tương lai sự sống trên hành tinh này
Đơn giản là quá nghẹt thở trên từng câu chữ
Câu chuyện được kể như một thước phim điện ảnh với sự thay đổi phân cảnh liên tục, cuối những câu kết thúc bối cảnh đều là những chi tiết bí ẩn được tác giả ẩn mình trong câu văn đầy mơ hồ, gợi sự tò mò sâu sắc nơi độc giả.
Khi đã nói đến Dan Brown thì trong tất cả các tác phẩm văn học của ông luôn có những cú plot twist kinh điển mang đậm thương hiệu của nhà văn nổi tiếng này. Các chi tiết bất ngờ được tác giả khéo léo giấu trong các hành động, đối thoại của nhân vật, liên kết lại với nhau chậm rãi. Để đến đoạn cao trào nhất tưởng chừng như với các cơ sở, thông tin đầy đủ phía trước, độc giả tin rằng cốt truyện đi đến hồi kết thì bất ngờ xuất hiện nhân tố quyết định.
Tác giả không thề gượng ép mà mỗi chi tiết đều giải thích rất kỹ càng, có nhịp độ nhanh chậm, không quá chuyên sâu nhưng vẫn giữ sự logic, hợp lý diễn biến cốt truyện, mà khi xâu chuỗi lại dưới góc nhìn khác mới nhận ra được bản chất của sự việc đầy kịch tính nhưng không ngột ngạt.
Ai mới là kẻ chiến thắng cuối cùng giữa trò chơi chính trị xoay quanh tảng đá bên ngoài vũ trụ này?
Nhân vật chính thực tế và cân bằng vai trò với các nhân vật khác
Trong tất cả các yếu tố để tạo thành một tác phẩm đi vào lòng người thì không thể không nhắc đến nghệ thuật xây dựng nhân vật.
Dan Brown xây dựng nữ chính “Rachel” không quá đặc biệt nhiều, cô không có kiến thức chuyên môn sâu rộng như các tiến sĩ, quyền lực không nhiều như các chính khách, cũng không trực tiếp giải được nút thắt của cả câu chuyện, cũng có giận dữ, hiểu lầm, tình yêu như bao nhân vật khác.
Các nhân vật khác đều có vai trò riêng của mình, được xây dựng sâu sắc, có điểm mạnh, tính cách khác biệt, giải quyết các sự kiện nhỏ bằng các kiến thức riêng biệt ở mỗi lĩnh vực.
Nhân vật chính cũng như độc giả giải quyết từng nút thắt duới sự hỗ trợ của họ chậm rãi chứ không hoàn toàn là trung tâm phô diễn tài năng đặc biệt.
Ngoài ra, sự kết hợp của xây dựng hình ảnh nhân vật với tình huống phát triển cốt truyện rất đa dạng.
Nhân vật không hoàn toàn tốt cũng như không hoàn toàn xấu, mỗi người đều có nỗi khổ riêng mình để sự hi sinh của họ cho độc giả một tác phẩm sống động, khó quên xuyên suốt đến cuối câu truyện.
Tương lai nào cho khoa học và chính trị
Tính xác thực cũng như tầm quan trọng của tảng thiên thạch ảnh hưởng thế nào tới các nhân vật luôn được đề cập xuyên suốt câu chuyện.
Khoa học tưởng chừng như thuần khiết, đầy đam mê nhiệt huyết, đáng ngưỡng mộ nhất trong tất cả các lĩnh vực thì cũng chỉ là vũ khí trong tay những người mưu cầu, thỏa mãn mong muốn cá nhân.
Tuy nhiên đó cũng là quy tắc vận hành của xã hội, phải tác động hỗ trợ qua lại để đi đến mục đích chung. NASA cần tiền để thực hiện công cuộc chinh phục vũ trụ và mở rộng kiến thức con người ra ngoài vũ trụ. Chính phủ cần NASA để làm niềm tự hào, bành trướng dã tâm cá nhân ra ngoài những vùng đất rộng lớn hơn.
Nhưng hủy hoại công trình khoa học lịch sử chỉ thỏa mãn dã tâm cá nhân bằng cách lừa dối về phát kiến vĩ đại này chính là sự phản diện chính trong toàn bộ câu chuyện.
Xuyên suốt tác phẩm, tác giả xây dựng mỗi nhân vật bằng các câu chuyện riêng của mình xoay quanh các vấn đề khốn cùng mà NASA cũng như Nhà Trắng đang gặp phải, những quan điểm cá nhân ở mỗi bên được nêu rất rõ ràng, có thể thông cảm và thấu hiểu.
Nhưng lựa chọn hành động chính là yếu tố tạo sự khác biệt mỗi con người. Thay vì đối mặt với khó khăn trước mắt, họ lại quyết định dùng sự ngụy tạo, thay thật thành giả, thay giả thành thật gây nên những tổn hại to lớn đối với những con người ngoài xã hội.
Đến cuối cùng khi sự thật được phơi bày, liệu quyền lực và trí tuệ có còn có thể được song hành cùng nhau để đưa con người tiếp tục phát triển? Chỉ khi sự cân bằng và sự thật được duy trì ổn định thì nền văn minh nhân loại mới có thể thực sự phát triển chứ không thể tiêu cực đi từng ngày.
Có lẽ nhà vật lý thiên tài người Đức, cha đẻ của cả nền vật lý hiện đại Albert Einstein đã đúng khi nói rằng: “Nỗ lực kết hợp giữa trí tuệ và quyền lực hiếm khi thành công, mà có thành công cũng chỉ trong chốc lát”.
Vũ Phúc Hưng
