Là một trong những tác phẩm kinh điển của xứ sở Samba, “Cây cam ngọt của tôi” (tựa gốc: O Meu Pé de Laranja Lima) của José Mauro de Vasconcelos có đề tài, có kịch tính, có nỗi đau, có trìu mến, và có lương tri. Cuốn tiểu thuyết mang hơi hướm tự truyện viết bằng thứ ngôn ngữ nhẹ nhàng đơn giản lại truyền đạt nhiều bài học hết sức nhân văn, được đưa vào chương trình bậc tiểu học ở Brazil.
“Cây cam ngọt của tôi” ra mắt độc giả năm 1968, chỉ vài tháng sau đó đã bán được 217.000 bản.
Tác phẩm đã được bán bản quyền sách cho hai mươi quốc gia, và được chuyển thể thành phim lần đầu năm 1970 bởi đạo diễn Aurélio Teixeira, lần thứ hai năm 2012 do đạo diễn Marcos Bernstein thực hiện.
Đọc thêm review một số tác phẩm kinh điển:
- Hồi ký viết dưới hầm – Không có gì trên đời là tuyệt đối!
- Những Đêm Trắng – Trang nhật ký của kẻ mộng mơ.
- Utopia – Lấy giọng cười ngông mà bàn ra chân lý!
- Nhật Ký Người Điên – Phát súng tiên phong đả kích chế độ phong kiến.
Cuốn sách này cũng đã truyền cảm hứng cho IU sáng tác nên ca khúc “Zezé” (nằm trong album Chat-shire năm 2015).
Ôi, Zezé thân yêu!
“Cây cam ngọt của tôi” gồm 2 phần được chia làm 14 chương, xoay quanh nhân vật chính là Zezé, đây một câu chuyện đẹp và dịu dàng, đau lòng nhưng cũng đầy ấm áp.
Ôi, Zezé! Em là một thiên thần bé con!
Em thông minh lạ lùng, chưa đầy 6 tuổi đã có thể tự biết cách đọc. Em có trí nhớ tuyệt vời, giống như một trang giấy trắng khát khao thu nạp tri thức, nhưng chưa biết cách chọn lọc. Em hồn nhiên và mộng mơ đúng tuổi, luôn mong ước trở thành nhà thơ và thắt nơ bướm. Nhưng rồi em lại “khôn trước tuổi”, chính như lời bác Edmundo, bởi vì hiểu biết về cuộc sống quá sớm buộc em phải trả tự do cho chú chim biết hót trong lòng mình, để lại nỗi trống vắng mênh mông. Em có một trái tim thuần khiết, em trộm hoa để tặng cô Cecília vì lọ hoa trên bàn cô lúc nào cũng trống không, em chia cái bánh ngọt được cô giáo cho với bạn học cùng lớp – thương bạn luôn lủi thủi một mình vì nghèo và là người da đen, dẫu gia cảnh em cũng hết sức khó khăn.
Ôi, Zezé! Em cũng là một đứa trẻ tinh nghịch!
Trí tưởng tượng vô cùng phong phú khiến em trở nên bất thường. Sự háo hức học hỏi, sự tò mò khám phá đôi lúc thôi thúc em gây ra vài sự cố đầy ấu trĩ, dẫn đến những trò đùa tai hại trong mắt người lớn. Đó là những hành động của trẻ con mà người lớn khó có thể dùng tư duy bình thường để giải thích được. Xét khách quan, nếu em lớn lên trong một cuộc sống sung túc, những trò tinh quái của em sẽ được uốn nắn, được thấu hiểu và bao dung. Thế nhưng, đau lòng thay, vị chua chát của cái nghèo đã thấm đẫm vào từng ngóc ngách của gia đình em, đông con, cha thất nghiệp, mẹ đau ốm thường xuyên nhưng vẫn phải làm lụng vất vả để có tiền trang trải sinh hoạt ở mức tằn tiện nhất. Cái nghèo đói khiến những người lớn trong nhà không có đủ thời gian và kiên nhẫn để lắng nghe và chăm sóc cho em. Trái tim nhạy cảm buộc em luôn day dứt nghĩ rằng trong mình có một con quỷ dữ, vì thế mà em không được yêu thương, không được quà, mà chỉ nhận toàn đòn roi.
Zezé đã sống những tháng ngày trong đánh mắng và hắt hủi như thế. Nhưng thật may, em vẫn còn có mẹ, có chị gái Glória và em trai Luís luôn đối xử dịu dàng; vẫn còn cây cam ngọt sau vườn luôn chia sẻ mọi chuyện; và cả người bạn đặc biệt đã thấu hiểu và yêu em hơn hết thảy trên đời, người luôn chỉ cho em những điều hay lẽ phải, động viên mỗi khi em gặp chuyện, khen ngợi khi em làm đúng, ôm ấp, vỗ về khi em bị đòn roi, và dạy cho em thế nào là trìu mến, thế nào là nỗi đau… Để em trưởng thành tốt đẹp và vẹn nguyên một trái tim thánh thiện.
“Cây cam ngọt của tôi” đọng lại trong lòng độc giả một chút ngọt, một chút chua, và một chút đắng chát nơi cuống họng, trong dư vị kéo dài.
Người gìn giữ sự trìu mến.
“Người bạn bí mật” của Zezé đã lên thiên đường, bạn yêu của em cũng đã biến mất, chỉ còn lại nỗi đau đớn khiến toàn bộ tim em nhức nhối.
Zezé không chiến đấu với các thế lực tàn ác trong một thế giới tưởng tượng nào đó, em đấu tranh lặng thầm với sự nghèo đói, nỗi cô đơn và sự tàn nhẫn của cuộc đời để bảo vệ sự ngây thơ và thiện lương của thế giới.
Trong “Lời thú nhận cuối cùng”, Zezé – bấy giờ đã 48 tuổi – vẫn nhớ “người bạn bí mật” của mình da diết, và vẫn đang hết mình trao đi sự trìu mến đến nhiều người khác, như cái cách mà Zezé đã nhận được từ thuở ấu thơ. Vì nhờ có sự trìu mến mà một tâm hồn thánh thiện đã không sụp đổ trước thực tại, và vì cuộc sống nếu không có sự trìu mến thì chẳng còn đặc biệt nữa.
Hiểu thêm về tác giả José Mauro.
José Mauro (1920 – 1984) tên đầy đủ là José Mauro de Vasconcelos, là một nhà văn người Brazil.
Có lẽ cần phải nói thêm, có một điều thú vị dễ gây nhầm lẫn ở đây rằng, thế kỷ trước đó ở Mexico đã vang danh một cây bút khác cũng mang cái tên tương tự tác giả “Cây cam ngọt của tôi”, đó là José Vasconcelos Calderón (1882 – 1959) – một nhà văn, một nhà giáo dục, một luật sư, một triết gia và là một chính trị gia. Vì vậy, thay vì chỉ gọi tắt là José, giới mộ điệu thường phân biệt bằng José Mauro/ Mauro (Brazil) và José Vasconcelos/ Vasconcelos (Mexico).
José Mauro sinh ra trong một gia đình nghèo vùng ngoại ô Rio de Janeiro, đã trải qua đủ nghề để kiếm sống trong quá trình trưởng thành, nhưng với tài kể chuyện, trí tưởng tượng và trí nhớ thiên bẩm tuyệt vời đã thôi thúc Mauro phải viết, phải trở thành nhà văn.
Ông bắt đầu sáng tác từ năm 22 tuổi, với cuốn tiểu thuyết đầu tay mang tên “Banana brava”. 42 năm văn nghiệp với hơn 20 tác phẩm, mặc dù sở hữu văn phong nhẹ nhàng dễ đi vào lòng người nhưng các sáng tác khác của Mauro vẫn chưa được công nhận đầy đủ ở Brazil, chỉ có “O Meu Pé de Laranja Lima” được phổ biến rộng rãi nhất và để lại dấu ấn mạnh mẽ nhất. Tuy vậy, chỉ cần một tác phẩm nổi tiếng long trời lở đất có thể khiến trái tim hàng triệu người trên thế giới không ngừng thổn thức như “Cây cam ngọt của tôi”, đã đủ để làm rạng danh một văn tài.
José Mauro còn rất thành công trong vai trò diễn viên điện ảnh và biên kịch.
Năm 2015, Google Doodle kỷ niệm sinh nhật lần thứ 95 của José Mauro de Vasconcelos.
Link mua sách:
- Fahasa: https://shorten.asia/dTGXJ7bN
- Lazada: https://shorten.asia/ktTdRk33
