Bố già của Mario Puzo là một tác phẩm kinh điển về đề tài tội phạm. Và những ai đã biết đến Bố già thì chắc hẳn sẽ không thể không tò mò với Luật Im Lặng.
Sau ba năm rút khỏi thế giới ngầm, những tưởng số phận của bố già đã an bài theo kế hoạch, dưới lốt mạnh thường quân phân phát tiền của và giúp đỡ những người gặp nạn, khó khăn, cùng những công chuyện làm ăn đứng đắn dưới sự bảo hộ của luật pháp. Thế nhưng tình tiết ông bị ám sát ngay tại lễ cưới của cậu con cả, ông chết trước sự chứng kiến của bốn người con, đánh dấu cho một diễn biến đầy gay cấn tiếp theo : sự im lặng của chính quyền, sự hả hê toan tính của những băng đảng muốn chiếm đoạt 10 nhà băng ông để lại cho các người con tiếp quản, sự đấu trí cam go của những người con – dù muốn dù không thì dòng máu của ông trùm đã khuất vẫn chảy trong huyết quản của họ – với FBI, với các tay trùm khác, với những kẻ thi hành luật pháp tha hoá và khốn nạn…
Và thế là Luật im lặng bắt đầu!
” thế đấy, cuộc sống vẫn luôn tàn nhẫn và đầy rẫy khó khăn với lớp trẻ ” – câu nói của một tay trùm – Craxxi.
” người chết không có bạn “
Trên hết luật Omerta vẫn luôn được tôn sùng triệt để, một nguyên tắc bất di bất dịch.
Cái cách mà Puzo xây dựng nhân vật, quả thật luôn để lại ấn tượng cho người đọc. Cô con gái luật sư Nicole tài năng, sôi nổi cá tính và nhất là trí thông minh hoà quyện vào nét đẹp quý phái của một tiểu thư đài các, từ vóc dáng đến khuôn mặt biểu lộ từng trạng thái cảm xúc, đến nụ cười đầy khêu gợi, tạo nên sự quyến rũ cuốn hút kì diệu, ngay cả người đọc cũng cảm thấy khó cưỡng, jok đây chẳng hạn, chứ đừng nói gì cậu con nuôi nhỏ hơn cô 2 tuổi..
Đặc sắc ở Nicole theo jok, là cách đối đáp khẳng khái, kể cả tranh luận quan điểm khá mâu thuẫn với bố về “phong trào chống tử hình”, hay trong những tình huống xử trí cam go với đặc vụ FBI..
“Nàng không khẳng định ý chí của mình bằng sức mạnh, mà chỉ bằng sắc đẹp. Nàng thách thức bất kì kẻ nào dám cho rằng phái yếu luôn thua kém và phải tuân thủ cánh nam nhi”
Và điều nữa là khẳng khái trong khoản cặp kê – quan hệ với những chính trị gia, những doanh nhân có ảnh hưởng, toát lên điều gì đó chẳng thể chạm đến trái tim của cô, cho dù đã và đang đồng điệu một giao hưởng của ‘nóng bỏng rạo rực’ dưới những khung cảnh lãng mạn, kín đáo.
Nhân vật nữ khác cũng không kém gợi cảm và chiến tích tình trường nhưng sắc sảo, khiến bao kẻ si mê đến nỗi điêu đứng – Rosie về sau là vợ chính thống của cậu con nuôi. Trải qua những biến cố và bản tính ả thèm muốn sự kiêu sa, sung túc vật chất, lẳng lơ khoái lạc. Một phần lột tả được thực tế từ một góc nhìn khác của xã hội về phụ nữ trước những cám dỗ hào nhoáng.. Sự thay đổi ở cô đến cả cậu con nuôi vẫn bất ngờ khi đón nhận những nồng ấm bình dị, chan chứa trìu mến từ cô. Đó cũng là cái kết êm ái tao nhã lắng đọng sâu trong lòng người đọc..
Người đàn ông của gia đình
Có rất nhiều cảm kích và rất nhiều cuốn hút khi đọc lại tác phẩm. Là một đàn ông mẫu mực, chuyên cần trách nhiệm, chắc chắn những nhân vật nam được Puzo xây dựng cũng sẽ toát lên những gửi gắm thiết thực từ đời thường. Trụ cột kinh tế, chỗ dựa gia đình việc xao nhãng và buông bỏ tận tuỵ luôn là điều tối kỵ với những thông điệp, nguyên tắc của phần lớn nhân vật nam trong tác phẩm. Điển hình những luật lệ của ông trùm đối với tội tằng tịu với phụ nữ khác trong gia đình hay với phụ nữ của đám thuộc hạ, đều không thể tha thứ.
Những kẻ đại diện cho công lí, thực thi luật pháp cũng là kẻ thù của nhân vật chính được Puzo lột tả xuất sắc, đặc vụ FBI – Cilke một con người khôn ngoan quả cảm, là nỗi ám ảnh của cánh Mafia. Giúp ông gặt hái thành công trên sự nghiệp, ngoài kiên nhẫn, kỉ luật hoàn thành tốt trọng trách, sự cảm thông của người vợ luôn được ông trân trọng.
Những ngày nghỉ ngắn ngủi ông luôn biết cách tận hưởng bên gia đình, ông thể hiện sự mẫu mực và dành trọn vẹn tình yêu với vợ và gia đình, chưa một lần ông lừa dối vợ dù tính chất công việc có những bí mật mà cái giá cho sự thiếu cẩn trọng là tính mạng của gia đình. Như lời nhận xét dí dỏm đầy thiện chí của gã giám đốc FBI :
” tính sợ vợ có lẽ là nơi nương náu cuối cùng của một người đàn ông trung thực”
Luật Im Lặng
Kịch tính luôn xuất hiện từ những miêu tả chân thực thực trạng ở xã hội đan xen với những pha thanh trừng, những mưu toan thống trị cả kinh tế lẫn chính trị, những ô uế tệ nạn, tham nhũng bội bạc và tranh giành quyền lực, tô điểm cho một tác phẩm hoàn hảo là sự kết hợp lòng bao dung, độ lượng, những qui tắc giá trị, một nền tảng hoà thuận đồng lòng giữa các thành viên trong gia đình. Sự bình an, thịnh vượng của gia đình được coi trọng tiên quyết.
‘Omerta – Bí Mật’ mặc dù rất nhiều tình tiết thú vị lồng vào những thắng cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, những ngôi biệt thự với không gian bài trí thoáng đãng, vườn cây, bãi biển, thành phố tráng lệ tổng thể hài hoà như một bức tranh nghệ thuật. Nổi bật ở lòng trung thành, tài trí, lịch thiệp của những người con, nhân vật chính, những bất ngờ nối tiếp bất ngờ như gia nhiệt thêm mỗi đoạn gay cấn, nhưng có lẽ nên tuân thủ ‘luật im lặng’ tại đây, e rằng phải chặn dòng cảm xúc cứ đang sôi sục tại đây…
Bài review của tác giả 潘 家世
