Nhà thờ Đức Bà Paris ra đời không đơn thuần là đánh dấu cho một tình yêu cao thượng vượt lên mọi sự ganh đua, ghen ghét, không đơn thuần là sự đấu tranh vì lý tưởng cao đẹp chống lại cái ác, mà dường như ẩn đằng sau những ngôn từ hoa mỹ ấy là những trăn trở rất đời. Có lẽ, hiếm khi người ta lại nhìn nhận văn chương như một liều thuốc đắng, vì hơn hết, tận cùng của những tuyệt vọng luôn ánh lên những tia sáng cứu rỗi tâm hồn, dù le lói nhỏ nhoi. Nhưng nay, đứng trước một kiệt tác, phải chăng ta nên thử suy xét một lần, rằng không phải cuộc đời lúc nào cũng thật hồng, và dường như, ngay cả khi ta dành tặng cho cuộc đời một ánh nhìn trìu mến, song lại trớ trêu chịu cảnh bị dày vò, xa lánh. Mượn hình ảnh một kẻ si tình chân thành, một con người với trái tim ấm áp một thằng gù lần đầu có được và biết được thế nào là được yêu thương.
Trái tim chân thành không phải lúc náo cũng vẹn nguyên và rực rỡ
Mặc dù được tách thành từng chương, từng quyển riêng nhưng Nhà thờ Đức Bà Paris vẫn có sự kết nối theo một mạch nhất định, đó là đại diện cho quá trình chuyển biến tâm lý, bối cảnh, và những sự việc nhằm tạo nên một đặc sắc về sâu. Mượn hình thành Nhà thờ uy nghiêm lộng lẫy, lại ẩn hiện đâu đấy những con người nhiều đáng thương, ngước nhìn lên gần nơi cao nhất của Nhà thờ, mấy ai biết được đó là nơi trưởng thành của một đứa trẻ nhiều bất hạnh, khi sinh ra bị vứt bỏ, đến lưng chừng tuổi trẻ lại chẳng thể làm được “người” hợp lẽ, và đến cuối cùng là hóa thành bụi vàng mà bay vào không trung.
2139718a79520beeace06a220a599ff2.js”>
Victor Hugo có thể đã kể với đời câu chuyện của một thằng gù đem lòng si mê một cô vũ nữ, cũng có thể là đang gợi tả về một vị cha sứ đạo mạo, song lại ẩn tang là một bản tính thâm sâu, độc ác, mang trong tâm một dục vọng của kẻ phàm trân. Lúc bấy giờ, ta có thể tự cho mình cái quyền phán xét rằng chính cô gái kia là nguyên nhân làm cho mọi sự trở nên rối bời, cũng chính cô ấy là gián tiếp khiến một niềm tự hào của nước Pháp nguy nga chìm trong biển lửa, … Vâng có lẽ là như thế.
Tuy vậy, từ trong ánh lửa rực đỏ, nóng hổi, ta nhìn thấy một bóng lưng gù, một linh hồn bị cuộc đời xa lánh đang cứu lấy tia hi vọng duy nhất của cuộc đời mình. Với thằng gù – đó chính là niềm hạnh phúc, là tình yêu thương vượt lên cả tình cảm nam nữ mà con người đáng thương ấy có được trong đời. Có lẽ, với cha sứ, thằng gù chỉ là một đứa trẻ mồ côi, xấu xí, chỉ là một tên kéo chuông, “chui rúc” trong bóng đêm tịt mịt, với người dân xung quanh, thằng gù như một “ông kẹ” mà trẻ con gặp thôi cũng có thể phát khóc dù anh ta chẳng làm gì, …
Nhưng nếu được hỏi rằng vị thế của những con người vô cảm kia là ai trong sự sống của mình, anh ta sẽ chẳng ngần ngại mà bảo rằng, đó chính là “cha” – người đã nuôi tôi khôn lớn, là những người bạn thân thiện và tốt bụng, chắc chắn là như thế. Lúc này, hình như có điều gì đó đang nhói lên, đó như một nỗi niềm khó tả, giống như khi ta dành cả tâm can đối đãi, mặc dù nhận lại toàn là những bủa vây dè bỉu, nhưng ta vẫn vui, vì ít nhất vẫn còn có ai đó, quan tâm đến mình dù là nhỏ bé….
Ngoại hình không phải là tất cả, nhưng chính bởi vì “trông mặt” mà khiến con người “bắt hình dong”
Một tình yêu thiêng liêng cao cả được tôi luyện từ lửa đỏ, sự thiêu đốt cái ác từ những trái tim bất tử vì lẽ thiện, song suy cho cùng, sau tất cả, điều mà con người xấu xí và đáng thương ấy có được, chỉ là một cái ôm nhẹ nhàng dành cho người mình tin yêu trên ngọn tháp, là cái ôm khi chạm khẽ sẽ hóa bụi vàng – một minh chứng cho thứ tình cảm cao quý thoát tục. Lần giở những trang đầu tiên của kiệt tác, liệu ta có để ý thấy không ý ảm đảm bao trùm khi nói về một thằng gu như ngọn đèn leo lét trong Nhà thờ, có thể đó là những giây phút ngắn ngủi người ta mới lần đầu “thấy rõ” được sự khốn khổ mà mấy mươi năm con người ấy phải chịu.
Giai đoạn gặp và dành niềm cảm mến cho Esmeralda, trái tim chai sạn của Quasimodo dường như nở rộ, dù là nhen nhóm nhưng ắt hẳn đã khiến cho đời sống của một thằng gù ầm dần trở lên. Nhưng rồi có lẽ, ngay từ giây phút bắt đầu, cuộc đời con người đó cũng như được đoán trước. Trước khi cứu lấy niềm hi vọng cuối cùng của mình, anh chàng ấy chắc đã mang trong lòng một lời ngỏ hẹn, chắc mẫn đôi ba lần ngẫm nghĩ về chính mình. Nhưng làm sao đây khi nàng vũ nữ xinh đẹp ấy lại đem lòng cảm mến một người khác – mà ở bên chàng trai đó, nàng bỗng hóa hạnh phúc lạ thường.
Dù là người bảo vệ Esmeralda, dù là người chặn đứng những ác niệm của Phó giám mục độc ác, nhưng phải nói rằng, trên cả tình cảm, hay chân lý, thằng gù ấy cũng bị tụt về một bước. Sẽ chẳng có câu chuyện cổ tích nào được viết lên ở đây, khi bản thân con người ta mang lấy những hình hài bị cho là kỳ dị. Có lẽ, Victor Hugo chỉ đơn thuần viết về một lối sống sa đọa, ẩn bởi những toan tính trong xã hội bấy giờ song khi nhìn thấy dáng hình Quasimodo hiện dần qua từng trang sách, bất giác thấy ngột ngạt, bất giác cảm thấy một nỗi buồn mênh mông. Sau cùng, mà Victor Hugo ghi nhận, chính là ngay cả khi con người sinh ra với một hình hài dị dạng, người ta cũng không bao giờ đánh mất niềm tin vào cuộc sống, vẫn tin yêu, vẫn hi vọng và luôn bảo vệ trái tim thánh thiện của mình trước ngọn lửa hung tàn của ác tâm.
Lời kết cho tác phẩm cũng giống như những hạt bụi vàng tung bay hòa vào không khí, ta chỉ có thể cảm nhận, có thể nhìn, nhưng chẳng thể bắt lấy. Điều ấy cũng đồng nghĩa với những điều tốt đẹp ta gieo trồng trong cuộc sống, miễn ta còn trân trọng, vẫn còn khát khao được nắm giữ, với tất cả sự chân thành, rồi mỗi con người trong xã hội nay, sẽ tìm được điều mình xem là mơ ước. Mong mỗi độc giả rồi sẽ tìm được những tâm hồn đồng điệu, những mẫu truyện thân thương gần gũi với chính mình.
Link mua sách của nhà xuất bản Định Tị
Link mua sách bìa cứng:
