Đã từng có một Shinkai Makoto đau buồn và day dứt với những dở dang không thành, cũng đã từng có một Shinkai Makoto cuốn hút lòng người trong những câu chuyện đan xen giữa thực tại – hư ảo đẹp như một câu chuyện cổ tích thời hiện đại. Nhưng, cũng từng có một Shinkai Makoto giản dị, trong trẻo vô ngần trong những sáng tác đời đầu, trong tập truyện ngắn: Nàng và con mèo của nàng.
Câu chuyện về những con người, tìm về một lẽ sống.
Trước hết, cần phải nói rằng tập truyện ngắn Nàng và con mèo của nàng là một sáng tác khá đặc biệt. Tác phẩm được Naruki Nagasawa chắp bút vào năm 2013 dựa trên bộ phim ngắn của Shinkai Makoto công chiếu từ năm 1999. Vì thế câu chuyện có sự mở rộng hơn cả về không gian nghệ thuật, cốt truyện, tình tiết lẫn hệ thống nhân vật. Nhưng đến cuối cùng, đây vẫn là một cuốn sách nhẹ nhàng, giản dị, trong sáng với những kiếp đời, kiếp người chân thực, đời thường không một chút gian đối, không một chút tô vẽ giả tạo.
Thật vậy, bối cảnh câu chuyện mở ra, chương đầu tiên bám sát nguyên tác do Shinkai Makoto sản xuất vào năm 1999, là sự gặp gỡ giữa cô gái tên Miyu với một bé mèo trắng bị bỏ hoang. Miyu trầm tính, ít nói và sống độc thân trong một căn hộ nhỏ. Việc có thêm chú mèo, được đặt cho chú ta cái tên Chobi, mỗi ngày đi làm về đều biết rằng ở nhà có ai đó đợi chờ khiến cho Miyu vợi bớt cô đơn. Nhưng Miyu chẳng thể mãi sống bình lặng như thế. Sự rụt rè, sợ hãi của cô đã vô tình đẩy Miyu vào mối tình tay ba ngang trái khiến cô mất cả bạn thân lẫn chàng trai cô yêu thương. Nỗi đơn côi của Miyu, khi đấy đã trở thành niềm đau khổ, dằn vặt, giằng xé con tim cô trong sự tội lỗi vô định. Cô gái đó, trước thương đau liền như mất đi lẽ sống và phương hướng cuộc đời.
Từ câu chuyện về Miyu và chú mèo Chobi, Nàng và con mèo của nàng gợi ra không gian rộng hơn với những mối quan hệ phức tạp trong cuộc sống của cả Miyu lẫn Chobi. Miyu làm việc ở ngôi trường Reina, chủ của cô mèo Mimi, người yêu Chobi theo học. Mimi lại là mẹ của Cookies, bé mèo Reina đã tặng cho gia đình Aoi mà sau này Aoi và Reina lại trở thành đôi bạn thân. Mimi, Chobi, quen biết John và Kuro, chú chó với chú mèo người phụ nữ có tên Shino nuôi mà người phụ nữ ấy, lại là cô ruột của chàng trai sau này trở thành người yêu Miyu…
Khi biết Nàng và con mèo của nàng là tập truyện ngắn, hẳn không ít độc giả đã nghĩ rằng mỗi câu chuyện trong tác phẩm đều có một cốt truyện riêng, không liên quan tới nhau. Cho tới khi thật sự bước vào thế giới truyện Naruki Nagasawa xây dựng với bao liên hệ, móc xích giữa các nhân vật ở từng phần truyện, người đọc mới nhận ra, đây thực chất là một cuốn tiểu thuyết mang hình thức một tập truyện ngắn. Mỗi câu chuyện về một cá nhân đều liên quan mật thiết tới nhau, như con người tồn tại trong cuộc đời không ai là hoàn toàn đơn độc. Ai cũng có những mối quan hệ xã hội mà từ đó, vô tình hay hữu ý, người ta kết nối với nhau lúc nào không hay.
Vì thế, từng cá nhân xuất hiện trên trang văn Nàng và con mèo của nàng, không ai là nhân vật thừa, không ai đến và đi mà không mang mục đích. Đặc biệt, những con người tưởng chừng xa lạ đấy, tới cuối cùng, họ đều gặp nhau trên chặng đường tìm về một lẽ sống sau tất cả đau thương vụn vỡ của quá khứ, sau tất cả thăng trầm, nghiệt ngã cuộc đời khiến họ như mất đi phương hướng về tương lai. Một cô gái trẻ mất cả bạn thân lẫn người yêu, một nữ sinh gặp vấp ngã đầu đời ở nơi làm việc, một người con gái mất đi người bạn thân nhất vì những lời nói trong lúc giận dỗi, một người phụ nữ đang chết dần trong chính ngôi nhà của mình và một chàng trai đang như bán cả tuổi thanh xuân lẫn tuổi đời cho nơi làm việc… Tất cả, họ đã tồn tại, đã sống, vô tình gặp nhau và đồng cảm cho nhau.
Ngoài ra, hệ thống nhân vật được phát triển từ bản hoạt hình của Shinkai Makoto năm 1999 không chỉ có tuyến nhân vật con người, mà còn có tuyến nhân vật là những chú mèo cùng chú chó già tên John. Bởi sự xuất hiện của những nhân vật đặc biệt này mà cấu trúc tác phẩm thêm phần phức tạp, hệ thống ngôi kể trở lên linh hoạt và đa dạng.
Đó vừa là ngôi kể thứ ba, điểm nhìn toàn tri của người viết; đó cũng vừa là ngôi kể thứ nhất với điểm nhìn của con người trong cuộc; không chỉ vậy ngôi kể thứ nhất đấy đồng thời được đặt trên điểm nhìn của những chú mèo khi chúng thuật lại cuộc đời của chúng lẫn cách chúng nhìn nhận, san sẻ yêu thương, nỗi buồn với người chủ chúng yêu thương…
Light novel Nàng và con mèo của nàng được Naruki Nagasawa viết vào năm 2013 nhưng bối cảnh nguyên tác lại vào năm 1999, vì thế, tác phẩm chính như một hợp âm tâm trạng và tiếng lòng của từng cá nhân khi đứng trước sự chuyển giao của thời cuộc. Con người ta nhỏ bé lắm, cũng dễ đau buồn, lạc lõng, mất đi phương hướng khi thất bại hay phải đối mặt trước bao góc khuất cùng sự nghiệt ngã của cuộc đời. Nhưng giữa thế giới xoay vần, con người không ai chỉ sống một mình, chẳng ai là cá thể đơn lẻ. Và khi lạc bước, có khi chỉ cần một bàn chân của chú mèo vươn ra, cũng đủ để người ta nhìn thấy ánh sáng nơi cuối căn hầm tối. “Trong màn đêm không điểm kết, thế giới của chúng tôi đang sống vẫn tiếp tục tuần hoàn.”
Đã từng có một Shinkai Makoto giản dị như thế.
Quả thực, đến bây giờ, cái tên Shinkai Makoto đã không còn quá xa lạ với độc giả Việt Nam, đặc biệt là những độc giả trẻ yêu thích văn học, văn hóa Nhật Bản. Trước hết, người ta biết tới ông qua các thước phim đẹp và tỉ mỉ trong từng khung hình, đồ họa bắt mắt cùng âm nhạc cuốn hút. Cảm tưởng, phim của Shinkai Makoto là bữa tiệc thịnh soạn của cả hình ảnh lẫn âm thanh. Những bộ phim ấy, khi được chuyển thể thành văn chương, ngôn ngữ điện ảnh được diễn đạt lại hoàn toàn bằng ngôn từ thì không gian, thời gian cùng tinh thần chung của tác phẩm hướng tới vẻ đẹp nghe nhìn gần như vẫn được giữ trọn vẹn: Từ 5cm/s đến Khu vườn ngôn từ, từ Tiếng gọi từ vì sao xa đến Những đứa trẻ đuổi theo tinh tú hay mới đây nhất là Your name.
Nhưng Nàng và con mèo của nàng, với vị trí là tác phẩm thuộc thời kỳ sáng tạo đầu tiên của Shinkai Makoto lại có phong cách sáng tác khá khác biệt với những tác phẩm sau: giản dị, nhẹ nhàng mà mang đủ trong đó sự chín chắn, trưởng thành, thấm thía ở cách kể, cách tả, cách tác giả nhìn nhận cuộc sống, gửi gắm thông điệp nhân sinh. Điều ấy đã được Naruki Nagasawa chắp bút chuyển thể hết sức thành công trong bản light novel có dung lượng chỉ hơn 200 trang.
Không tô vẽ, cũng không được viết lên như một câu chuyện cổ tích thời hiện đại như Những đứa trẻ đuổi theo tinh tú; không có sự đan xen trong chuyến du hành thời gian như Your name, Nàng và con mèo của nàng là câu chuyện của hiện tại, của hôm nay, của những con người đang sống cùng nhau, vào cùng một thời điểm. Thời gian trong câu chuyện cũng không trải rộng theo cả một kiếp người trưởng thành như 5cm/s mà chỉ gói gọn trong khoảng 1-2 năm. Bởi thế mà dẫu tác phẩm có sự mở rộng về tuyến nhân vật thì vẫn tạo lên sự cô đọng trong cốt truyện, tình tiết.
Sự giản dị, trong trẻo của tác phẩm này, còn đến từ chính nội dung, tư tưởng của Shinkai Makoto gửi gắm thông qua ngôn từ của Naruki Nagasawa. Ngoài thể hiện ở đó bóng hình những con người đang vẫy vùng, mò mẫm đi từ bóng tối đến ánh sáng; hơn cả, Nàng và con mèo của nàng còn thể hiện một lòng yêu đời, yêu sống, một khao khát được giao hòa, giao cảm với con người, với thế giới đến quặn thắt.
Như cô gái Miyu vốn ít nói vấn mong muốn có thể nói được nhiều hơn, giao tiếp được với những người xung quanh, thoải mái bày tỏ tình cảm, cảm xúc của chính mình. Như cô bé Reina nổi loạn, phá cách, đầy tài năng vẫn luôn khao khát được người đời công nhận cô bằng chính thực tài cô có. Như Aoi, luôn mâu thuẫn, tranh đấu với quá khứ thương đau để lần nữa có thể bước ra thế giới bên ngoài, đứng trước cuộc đời bằng chính đôi chân mạnh mẽ. Như Shino, đã tìm thấy niềm vui sống khi ở bên người cháu trai đang dần mất đi sức sống… Mỗi con người đó, họ là những cá nhân cùng chung sống tại một thị trấn không tên. Và thị trấn ấy lại như tượng trưng cho xã hội Nhật Bản trước thời khắc giao thời: Đau thương trong quá khứ, đã đến lúc lùi lại để người ta sống trọn vẹn với thực tại mà cùng nhau hướng đến tương lai. Nàng và con mèo của nàng, có trầm lắng, có buồn thương nhưng vẫn lấp lánh hi vọng vào ngày mai như vậy đấy.
Không chỉ vậy, nét giản dị của tác phẩm này còn nằm trong khía cạnh tác giả xây dựng lên các nhân vật bốn chân vừa chân thực, song cũng vừa là sự nhân hóa để những chú mèo, cô mèo, ông chó như Chobi, Mimi, Cookies, Kuro, John… có thể nói lên tiếng nói của mình. Để mỗi người như chúng ta nhận ra, dẫu là loài mèo hay loài chó, chỉ cần ta trao đi yêu thương sẽ nhận lại về yêu thương đủ đầy. Và rằng ta vẫn nghĩ, loài vật sống dựa vào loài người nhưng thực chất, chính những giây phút cô đơn nhất, con người lại tìm tới động vật để nương tựa như tìm về một người bạn tri kỷ không bao giờ phản bội. Loài vật cũng có tri giác mà tình thương, đôi khi cũng chỉ đơn giản, giản dị như cách ta yêu một chú mèo và cách chú mèo ấy đáp lại yêu thương của ta như vậy thôi.
Xem thêm:
Những đứa trẻ đuổi theo tinh tú hay câu chuyện về những con người tìm về một giấc mơ
Nàng và con mèo của nàng – Bài ca của tình yêu.
Tình yêu thương giữa con người với con người, giữa con người với loài vật và giữa con người với cuộc sống đã làm nên một Nàng và con mèo của nàng ấm áp, ngọt ngào trong trọn vẹn thương yêu. Cũng có đau thương, thậm chí là cái chết đã lần quất và trở đi trở lại không ít lần trên trang sách, nhưng tới cuối cùng, điều mà Shinkai Makoto cùng Naruki Nagasawa hướng đến vẫn là sống một cuộc đời trọn vẹn, yêu và được yêu, tồn tại và được những người xung quanh chấp nhận sự tồn tại ấy. Bởi “Tôi yêu thế giới này. Tôi cảm nhận được rõ rệt điều đó.”
:
- bdwHJatH” /bdwHJatH
Mọt Mọt
